Rubidij
Rubídij (latinsko rubidus - temnordeč) je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Rb in atomsko število 37. To je mehak, srebrno bel kovinski element iz skupine alkalijskih kovin. Izotop Rb-87, ki nastopa v naravi, je (rahlo) radioaktiven. Rubidij je zelo reaktiven in ima podobne lastnosti kot ostali elementi iz prve skupine.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rubidij | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [ruˈbiːdij] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Videz | sivo bel | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Standardna atomska teža Ar, std(Rb) | 85,4678(3)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rubidij v periodnem sistemu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 37 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | skupina 1: H in alkalijske kovine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Kr] 5s1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 18, 8, 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | trdnina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 39,30 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 688 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 1,532 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| v tekočem stanju (pri TT) | 1,46 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trojna točka | 39,26 °C, ? kPa[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kritična točka | 1.820 °C, 16 MPa (ekstrapolirano)[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 2,19 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 69 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna kapaciteta | 31,060 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | −1, +1 (močno bazični oksid) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 0,82 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski polmer | empirično: 248 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | 220±9 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waalsov polmer | 303 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | prvobitno | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | telesno centrirana kubična (tck) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka tanka palica | 1300 m/s (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperaturni raztezek | 90 µm/(m⋅K)[3] (at r.t.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 58,2 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 128 nΩ⋅m (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | paramagnetik[4] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna susceptibilnost | +17,0·10−6 cm3/mol (303 K)[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Youngov modul | 2,4 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stisljivostni modul | 2,5 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova trdota | 0,3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Brinellu | 0,216 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-17-7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje | Robert Bunsen in Gustav Kirchhoff (1861) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prva izolacija | George de Hevesy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi rubidija | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pomembne lastnosti uredi
Rubidij je drugi najbolj elektropozitiven element izmed alkalijskih elementov. Kot drugi elementi prve skupine se na zraku vžge sam in burno reagira z vodo, pri čemer osvobodi in včasih vžge kisik. Podobno kot druge alkalijske kovine tudi rubidij z živim srebrom tvori amalgame in lahko tvori zlitine z zlatom, cezijem, natrijem in kalijem. Plamenu daje rumeno-vijolično barvo.
Sklici uredi
- ↑ Meija, Juris; in sod. (2016). »Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)«. Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
- ↑ 2,0 2,1 Haynes, William M., ur. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92. izd.). Boca Raton, FL: CRC Press. str. 4.122. ISBN 1439855110.
- ↑ Cverna, Fran (2002). »Ch. 2 Thermal Expansion«. ASM Ready Reference: Thermal properties of metals (PDF). ASM International. ISBN 978-0-87170-768-0.
- ↑ Lide. D. R., ur. (2005). »Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds«. CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th izd.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
- ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. str. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
Zunanje povezave uredi
 | Ta članek o kemičnem elementu je škrbina. Pomagajte Wikipediji in ga razširite. |