Galij
Gálij je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Ga in atomsko število 31.
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Galij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [ˈgaːli] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Videz | srebrno moder | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Standardna atomska teža Ar, std(Ga) | 69,723(1)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Galij v periodnem sistemu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 31 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | skupina 13 (borova skupina) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok p | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Ar] 3d10 4s2 4p1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 18, 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | trdnina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 29,7646 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 2400 °C[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 5,91 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| v tekočem stanju (pri TT) | 6,095 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 5,59 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 256 kJ/mol[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna kapaciteta | 25,86 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | −5, −4, −3,[3] −2, −1, +1, +2, +3[4] (amfoterni oksid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 1,81 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski polmer | empirično: 135 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | 122±3 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waalsov polmer | 187 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | prvobitno | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | ortorombska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka tanka palica | 2740 m/s (pri 20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperaturni raztezek | 18 µm/(m⋅K) (pri 25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 40,6 W/(m⋅K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 270 nΩ⋅m (pri 20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | diamagnetik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna susceptibilnost | −21,6·10−6 cm3/mol (at 290 K)[5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Youngov modul | 9,8 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poissonovo razmerje | 0,47 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova trdota | 1,5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Brinellu | 56,8–68,7 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-55-3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poimenovanje | po Gallia (latinsko za: Francija), domovina odkritelja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prediction | Dimitrij Ivanovič Mendelejev (1871) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje in prva izolacija | Lecoq de Boisbaudran (1875) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi galija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Galij je redka, mehka srebrnkasto kovinska šibka kovina, krhka pri nižjih temperaturah, vendar tekoča nad sobno temperaturo in se lahko tudi stali v roki. V sledovih nastopa v boksitu in cinkovih rudah. Galijev arzenid se uporablja kot polprevodnik, najpomembneje v LED-diodah.
Sklici Uredi
- ↑ Meija, Juris; in sod. (2016). »Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)«. Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
- ↑ 2,0 2,1 Zhang Y; Evans JRG; Zhang S (2011). »Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks«. J. Chem. Eng. Data. 56 (2): 328–337. doi:10.1021/je1011086.
- ↑ Ga(−3) has been observed in LaGa, see Dürr, Ines; Bauer, Britta; Röhr, Caroline (2011). »Lanthan-Triel/Tetrel-ide La(Al,Ga)x(Si,Ge)1-x. Experimentelle und theoretische Studien zur Stabilität intermetallischer 1:1-Phasen« (PDF). Z. Naturforsch. (v nemščini). 66b: 1107–1121.
- ↑ Hofmann, Patrick (1997). Colture. Ein Programm zur interaktiven Visualisierung von Festkörperstrukturen sowie Synthese, Struktur und Eigenschaften von binären und ternären Alkali- und Erdalkalimetallgalliden (PDF) (diplomska naloga) (v nemščini). PhD Thesis, ETH Zurich. str. 72. doi:10.3929/ethz-a-001859893. hdl:20.500.11850/143357. ISBN 978-3728125972.
- ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. str. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
Zunanje povezave Uredi
 | Ta članek o kemičnem elementu je škrbina. Pomagajte Wikipediji in ga razširite. |