Rodij
Ródij je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Rh in atomsko število 45. Ta redka srebrnkasto belo trdna prehodna kovina je član skupine platine, najdemo ga v rudah platine. Uporablja se v zlitinah s platino kot katalizator.
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rodij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [ródij] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Videz | srebrnkasto bel kovinski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Standardna atomska teža Ar, std(Rh) | 102,90549(2)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rodij v periodnem sistemu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 45 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | skupina 9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Kr] 4d8 5s1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 18, 16, 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | trdnina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 1964 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 3695 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 12,41 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| v tekočem stanju (pri TT) | 10,7 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 26,59 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 493 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna kapaciteta | 24,98 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | −3[2], −1, 0, +1,[3] +2, +3, +4, +5, +6 (amfoterni oksid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 2,28 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski polmer | empirično: 134 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | 142±7 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | prvobitno | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | ploskovno centrirana kocka (pck) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka tanka palica | 4700 m/s (pri 20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperaturni raztezek | 8,2 µm/(m⋅K) (pri 25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 150 W/(m⋅K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 43,3 nΩ⋅m (pri 0 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | paramagnetik[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Youngov modul | 380 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Strižni modul | 150 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stisljivostni modul | 275 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poissonovo razmerje | 0,26 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova trdota | 6,0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Vickersu | 1100–8000 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Brinellu | 980–1350 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-16-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje in prva izolacija | William Hyde Wollaston (1804) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi rodija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sklici uredi
- ↑ Meija, Juris; in sod. (2016). »Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)«. Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
- ↑ Ellis J E. Highly Reduced Metal Carbonyl Anions: Synthesis, Characterization, and Chemical Properties. Adv. Organomet. Chem, 1990, 31: 1-51.
- ↑ »Rhodium: rhodium(I) fluoride compound data«. OpenMOPAC.net. Pridobljeno 10. decembra 2007.
- ↑ Lide, D. R., ur. (2005). »Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds«. CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th izd.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
Poglejte si besedo rodij v Wikislovarju, prostem slovarju.
Wikimedijina zbirka ponuja več predstavnostnega gradiva o temi: Rodij
 | Ta članek o kemičnem elementu je škrbina. Pomagajte Wikipediji in ga razširite. |